Σύμβολα - Μύθοι

Μεγάλη Άρκτος

Ο έναστρος ουρανός κέντριζε πάντοτε τη φαντασία του ανθρώπου. Αποτελούσε έναν τεράστιο καμβά, πάνω στον οποίο οραματιζόταν γιγάντιες οντότητες γεμάτες ζωή. Ανθρώπους, ήρωες και ανώτερα όντα, ακόμη και ζώα, που επηρέαζαν και υποστήριζαν τη ζωή του από ψηλά. Δημιουργούσε μία θεατρική σκηνή όπου διαδραματίζονταν, και εξακολουθούν να διαδραματίζονται, ιστορίες, μύθοι και παραδόσεις λαών, σε μια μυθοπλαστική ενατένιση της ίδιας της Θεότητας.

Αποτελεί για τον άνθρωπο πηγή ομορφιάς, μεγαλοσύνης και εσωτερικής γνώσης. Εκεί βρίσκονται τα μελλοντικά του οράματα. Το ουράνιο στερέωμα, ολοκέντητο από χιλιάδες φωτεινά σημεία που ακτινοβολούν, τον αγκαλιάζει, διεγείροντας τη φαντασία του με την αίσθηση του αιώνιου και του απέραντου. Είναι ο μυστικός τόπος όπου κατοικούν οι θεοί, αλλά και ο απώτερος προορισμός της δικής του εσωτερικής διαδρομής.

H ιστορία του ουράνιου θόλου είναι ταυτόχρονα και μια ιστορία του ανθρώπου. Ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος συνυπάρχουν, «όπως επάνω έτσι και κάτω», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ερμητική παράδοση. Το Σύμπαν βρισκόταν πάντα κοντά στον άνθρωπο, και ο άνθρωπος αποτελούσε μέρος του. Ως ένα απέραντο πεδίο κοσμικών ενεργειών, τον επηρέαζε, σε όλη τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας.

Η Κορωνίδα του Βόρειου Ημισφαίριου

Ένας από τους αστερισμούς που τραβούσε πάντοτε την προσοχή του ανθρώπου, ο πιο πολυσυζητημένος, ο πιο τραγουδισμένος και πολυθρύλητος, είναι η Μεγάλη Άρκτος. Αν κοιτάξει κανείς το βράδυ προς τον Βορρά εύκολα θα την αναγνωρίσει, από τα επτά λαμπρότερα άστρα της. Θεωρείται ο σπουδαιότερος αστερισμός του βόρειου ημισφαίριου, γνωστός από την αρχαιότητα.

marct1H Μεγάλη Άρκτος συνδέεται άρρηκτα με τη Μικρή Άρκτο, δημιουργώντας ένα σύστημα ενεργειακής αλληλεπίδρασης, που διέπεται από κίνηση και αρμονία. Λέγεται, μάλιστα, πως οι ενέργειες που εκπορεύονται από τα επτά αστέρια της Μεγάλης Άρκτου προωθούνται μέσω των επτά αστέρων της Μικρής Άρκτου.

Ο Πολικός Αστέρας, ή Αστέρι του Βορρά[1], είναι το πιο λαμπερό από τα αστέρια της Μικρής Άρκτου, επίσης επτά στον αριθμό, και βρίσκεται στο τέλος της ουράς της. Αποτελεί ένα σταθερό σημείο στον ουρανό, που βοηθάει στον προσανατολισμό, καθώς δείχνει πάντα το σημείο του Βορρά. Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται και ο αστερισμός του Βοώτη, με λαμπρότερο άστρο τον Αρκτούρο, που θεωρείται ο φύλακας της Άρκτου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου είναι ο τρίτος μεγαλύτερος στον ουρανό, περιλαμβάνοντας πλήθος αστεριών, πέρα από τα επτά βασικά. Επιπλέον, στην ευρύτερη περιοχή της έχουν ανακαλυφθεί και αρκετοί γαλαξίες, ιδιαίτερα φωτεινοί, όπως και περιοχές αστρογέννεσης.

Η Μεγάλη Άρκτος υπήρξε αντικείμενο μελέτης σημαντικών αστρονόμων και μαθηματικών, από πολύ παλιά, που παρατήρησαν και καταμέτρησαν τα άστρα της. Ο Ίππαρχος ο Ρόδιος (190-120 π.Χ.) περιέλαβε στους καταλόγους του συνολικά τριάντα πέντε αστέρια ορατά με γυμνό μάτι, ενώ ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (Claudius Ptolemaeus 100-170) είκοσι επτά. Πολύ αργότερα, ο Ιωάννης Εβέλιος ή Χεβέλιους (Johannes Hevelius, 1611-1687) τα ανέβασε σε εβδομήντα τρία, ο Φρίντριχ Βίλχελμ Αργκελάντερ (Friedrich W. Argelander, 1799-1875) σε εκατό σαράντα, και ο Έντουαρντ Χάις (Eduard Heis, 1806-1877) σε διακόσια είκοσι επτά[2].

marct2Όσον αφορά τις ονομασίες των βασικών άστρων της Μεγάλης Άρκτου, μπορεί να διαφέρουν ή και να είναι ίδιες, από λαό σε λαό. Στους περισσότερους, ωστόσο, αστρονομικούς χάρτες χρησιμοποιούνται τα αραβικά τους ονόματα. Από δεξιά προς τα αριστερά του κύριου σχήματος, έχουν την ονομασία Ντουμπέ (Dubhe), Μεράκ (Merak), Φέκντα (Phecda), Μεγκρέζ (Megrez), Άλιοθ (Alioth), Μιζάρ (Mizar) και Αλκάιντ (Alkaid). Η ερμηνεία τους, κατά σειρά, είναι αρκούδα, οσφύ της αρκούδας, μηρός, ρίζα της ουράς, μαύρο άλογο, ζώνη και τέλος της ουράς[3].

Στους μύθους, τις ιστορίες και τις παραδόσεις των διαφορετικών λαών, παγκοσμίως, συναντάει κανείς πολλές περιγραφές, απεικονίσεις και ονόματα, σε σχέση με τη Μεγάλη Άρκτο, όπως, Άρκτος, Άμαξα και Άροτρο. Τα Έλιξ και Ελίκη απαντώνται επίσης ως ονόματα, επειδή «ελίσσεται» γύρω από τον Πολικό Αστέρα (Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά Γ, στίχ. 745, 1195).

Περιγράφεται, επίσης, ως Άλκη (μεγαλόσωμο ελάφι), Τόξο, Φορείο, Φέρετρο, ενώ άλλοτε τα αστέρια απαριθμούνται, ως Επτά Λύκοι ή Επτά Βόδια. Για παράδειγμα, στα λατινικά ο αστερισμός είναι οι Septentriones, τα Επτά Βόδια, που γυρίζουν έναν ουράνιο μύλο. Μέσα στις πολλές περιγραφές, υπάρχουν και αναφορές για επτά προσωποποιημένα, υπερφυσικά όντα, που μπορεί να είναι Γέροι, Σοφοί, Μάντεις ή Μάγοι.

Ο Αστερισμός της Άρκτου στους Ελληνικούς Μύθους

Στη μυθολογία των Ελλήνων, πληροφορούμαστε για δύο νύμφες, την Ελίκη και την Κυνόσουρα, που ανέθρεψαν τον Δία στο όρος Ίδη της Κρήτης. Όταν εκείνος έγινε ηγήτορας του κόσμου έδειξε την ευγνωμοσύνη του παίρνοντας τις νύμφες κοντά του στον ουρανό. Τις τοποθέτησε στον Βορρά, ως Μεγάλη και Μικρή Άρκτο, σε τέτοια θέση που δεν θα βασίλευαν ποτέ, για να μπορούν οι άνθρωποι, σαν ταξιδεύουν, αναγνωριστικό σημείο της πορείας τους να έχουν[4].

Σε μια άλλη περίπτωση, ο Απολλόδωρος, διηγείται τις περιπέτειες της νύμφης Καλλιστώ, που είχε γίνει ακόλουθη της θεάς Άρτεμης, δίνοντας όρκο παρθενίας. Όμως δεν μπόρεσε να τον τηρήσει, γιατί ο Δίας την αγάπησε και ενώθηκε μαζί της. Θέλοντας να το κρατήσει μυστικό από τη θεά Ήρα, την μεταμόρφωσε σε αρκούδα. Η ιστορία ολοκληρώνεται όταν η Άρτεμη, παρακινούμενη από την Ήρα, την τοξεύει ως άγριο θηρίο. Άλλοτε θεωρείται πρωτοβουλία της ίδιας της Άρτεμης, επειδή η νύμφη δεν διαφύλαξε την αγνότητά της. Ό,τι κι αν συνέβη, στο τέλος ο Δίας μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αστερισμό, ονομάζοντάς την Άρκτο, ενώ μετέφερε τον καρπό της ένωσής τους στην Αρκαδία, για να ανατραφεί από τη Μαία, ονομάζοντάς τον Αρκάδα (Απολλόδωρος ο Αθηναίος, Βιβλίο Γ, VIII, 2)[5].

Ο Παυσανίας αναφέρει πως η μεταμόρφωση της Καλλιστώ σε αρκούδα έγινε από τη θεά Ήρα. Έπειτα η Άρτεμη, για να ευχαριστήσει τη θεά, θανάτωσε την Καλλιστώ με το βέλος της. Ο Ερμής, ως απεσταλμένος του Δία, έσωσε το παιδί που είχε στα σπλάχνα της, τον Αρκά, ενώ ο Δίας την μεταμόρφωσε στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου, που την ονομάζουν και Άμαξα (Παυσανίας, Αρκαδικά 3.6, 3.7).

Ο Οβίδιος, με τη σειρά του, περιγράφει τη ζωή της Καλλιστώ ως αρκούδα επάνω στη γη, ως ένα πλάσμα της φύσης με ανθρώπινη συνείδηση. Τότε συναντήθηκε με τον θηρευτή γιο της Αρκά, που εξασκούταν στο κυνήγι. Ο Δίας απότρεψε τη μητροκτονία, μεταμορφώνοντας και τους δύο σε αστερισμούς, ώστε να βρεθούν στον ουρανό, πλάι ο ένας στον άλλο, ως Μεγάλη και Μικρή Άρκτος[6].

Αυτό προκάλεσε την αντίδραση της Ήρας, που ζήτησε από τον Ωκεανό να μην επιτρέπει στις δύο Άρκτους να κατεβαίνουν στα νερά του για να πλυθούν (Οβίδιος, Μεταμορφώσεις, Βιβλίο ΙΙ, στίχοι 496–530). Και πραγματικά αυτοί οι δύο αστερισμοί ουδέποτε δύουν, ουδέποτε κατεβαίνουν κάτω από τον ορίζοντα, για να εισέλθουν στα νερά του Ωκεανού. Παραμένουν αειφανείς στο μεγαλύτερο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου, όλες τις εποχές και όλες τις ώρες της νύχτας.

marct3

Η Καλλιστώ, που το όνομά της προέρχεται από τη λέξη κάλλος, αποτέλεσε έκφραση ομορφιάς και συνδέθηκε με τη διαδικασία της μεταμόρφωσης -πρώτα σε αρκούδα και μετά σε αστερισμό. Εκφράζει την εξέλιξη του πολιτισμού και του ανθρώπου, ως κόρη ενός ήρωα εκπολιτιστή -του βασιλιά της Αρκαδίας, Λυκάονα- και ως μητέρα του Αρκά, που δίδαξε στους ανθρώπους την καλλιέργεια, την παρασκευή άρτου και την τέχνη της ύφανσης[7].

Οι ελληνικοί μύθοι που συνδέονται με τη Μικρή και τη Μεγάλη Άρκτο παρουσιάζουν εξαιρετική ποικιλομορφία και παραλλαγές. Εντάσσονται ως επί το πλείστον στον καταστερισμό, στην τοποθέτηση δηλαδή ζώων και ανθρώπων σε μια συγκεκριμένη θέση στον ουρανό[8].

Διατηρούν κάποια κεντρικά στοιχεία, όπως η γονιμότητα, η ανατροφή των παιδιών, ο χρόνος και οι μεταμορφώσεις του ανθρώπου, ο θάνατος και η αναγέννηση, η μετάβαση από τη γη στον ουρανό, τον κόσμο του πνεύματος, και η επικοινωνία με τα ουράνια σώματα. Αναφέρονται σε θεότητες ή ήρωες που συνδέονται με το κυνήγι, όπως η Άρτεμη, η κατεξοχήν ελληνική θεότητα που συνδέθηκε με την αρκούδα. Λέγεται, μάλιστα, ότι στο ιερό της θεάς στην Βραυρώνα Αττικής τελούνταν ιερές λατρείες προς τιμήν της, όπου οι κοπέλες που συμμετείχαν μεταμφιέζονταν σε αρκούδες.

Ο Αστερισμός της Άρκτου στις Παραδόσεις του Κόσμου

Οι αντιλήψεις για την Άρκτο πέρασαν από γενιά σε γενιά ήδη από την Προϊστορία. Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί είχαν αφιερωθεί στην παρατήρηση των ουράνιων σωμάτων και ενδιαφέρθηκαν έντονα για τα άστρα της, μελέτησαν τις θέσεις και τις κινήσεις τους και προσέδωσαν σε αυτά θεϊκές ή μαγικές δυνάμεις. Υπήρξε ο πλέον ιδιαίτερος αστερισμός, για τον οποίο αφηγούνταν πολυάριθμες ιστορίες, με ιδιαίτερη ευλάβεια.

Στην Ευρασία, η Άρκτος, ήταν ήδη γνωστή στις προϊστορικές θρησκείες. Οι παραδοσιακές αυτές κοινωνίες των παλαιολιθικών κυνηγών λειτουργούσαν με ένα σύνολο αντιλήψεων, συμβόλων και μύθων, που ευθυγράμμιζαν τη ζωή των ανθρώπων με την πνευματική διάσταση και το σύμπαν. Η Ιερή Άρκτος, λατρεύτηκε ως προγονικό πνεύμα ουράνιας προέλευσης.

Συνδέθηκε με τη Μεγάλη Θεά και την Κυρία της Φύσης, ως πηγή και δημιουργός ζωής, προστατευτική, προγονική μητέρα. Πρόσφερε καρπούς στους ανθρώπους και προστασία στο δάσος, τα φυτά και τα ζώα, μεταμφιεσμένη ενίοτε σε θηλυκό τάρανδο[9]. Δεν ήταν τυχαίο που στην Αίγυπτο η Μεγάλη Άρκτος ονομαζόταν Μητέρα των Στροφών[10]. Όπως και πολλοί άλλοι, διαφορετικοί πολιτισμοί, την παρουσίαζαν ως αρκούδα θηλυκή[11].

Στους σαμάνους, ιδίως στην ανατολική Σιβηρία και τη Μογγολία, η Μεγάλη Άρκτος κατείχε εξέχουσα θέση[12]. Στο βιβλίο του Altai-Himalaya, A Travel Diary, ο Νίκολας Ρέριχ (Nicholas Roerich) αναφέρεται στη λατρεία της Μεγάλης Άρκτου από τους σαμάνους, στους οποίους ο αστερισμός είχε ευρεία δημοτικότητα[13].

Το ελάφι και η αρκούδα ήταν για αυτούς ο αρωγός στις εκστατικές τους πτήσεις σε κοσμικές διαστάσεις. Η αρκούδα, ήταν το σημαντικότερο από τα λατρευτικά τους θηρία. Και τα δύο, ωστόσο, είχαν τη θέση τους στον ουρανό, ως οι γειτονικοί αστερισμοί Μεγάλη Άρκτος και Βοώτης. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που εξατομίκευαν τα αστέρια της Μεγάλης Άρκτου, ως επτά όντα -Επτά Γέροντες σε ένα κεντρικό βουνό ή επτά σαμάνους σιδηρουργούς, όπως τους κατέγραψε ο Ρέριχ.

Στους Εβένκ της Βόρειας Ασίας, η παράδοση σχετικά με τον αστερισμό έχει τις ρίζες της σε μια κυνηγετική κοινωνία αγνώστου αρχαιότητας. Ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τις κινήσεις του αστερισμού, στον οποίο έβλεπαν ένα κοσμικό ελάφι, και μπορούσαν να βρίσκουν τον προσανατολισμό τους από τη θέση του στον ουρανό[14].

Οι Μογγόλοι, προσεύχονταν στα επτά αστέρια για αύξηση και γονιμότητα, ενώ τα ταύτιζαν με επτά γέροντες, σοφούς ή μάγους, που έλεγαν ότι ζούσαν στο κοσμικό βουνό, με τον Πολικό Αστέρα και τον ομφαλό, ή το κέντρο του ουρανού, από πάνω.

Οι Ινδιάνοι Λακότα αποκαλούσαν τον αστερισμό Wičhákhiyuhapi ή Μεγάλη Αρκούδα, και οι Ιροκουά θεωρούσαν τους αστέρες Άλιοθ, Μιζάρ και Αλκάιντ ως τρεις κυνηγούς που την καταδιώκουν. Η φυλή των Γουαμπανοάγκ (Αλγκονκίν) ανέφεραν τον αστερισμό ως maske, που σημαίνει αρκούδα, ενώ οι Ινδιάνοι Ουάσκο-Ουίσραμ αντιλαμβάνονταν τον αστερισμό ως πέντε λύκους και δύο αρκούδες[15].

Στην Αίγυπτο, ταύτιζαν τη Μεγάλη Άρκτο με την αστρική μορφή του θεού Σετ, ή έλεγαν πως ήταν ο μηρός του. Αντίστοιχα, στο Μεξικό, θεωρούσαν πως ήταν το πόδι του θεού Τεζκατλιπόκα, κομμένο από έναν αλιγάτορα. Για τους πρώτους Λάπωνες ήταν το τόξο ενός κυνηγού, ενώ οι Ινδιάνοι Σιου, όπως και οι Άραβες, την έβλεπαν ως φορείο ή φέρετρο.

Σε άλλους λαούς και σε μία διαφορετική χρονική περίοδο, ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου αναφέρεται και ως μεταφορικό μέσο υψηλού προσώπου. Μετέφερε τον αυτοκράτορα Καρλομάγνο ή τον βασιλιά Αρθούρο, οπότε ήταν η Άμαξα του Καρόλου, η Άμαξα του Αρθούρου, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ήταν το Άρμα του Σκανδιναβού θεού Όντιν ή του Θωρ, η Άμαξα του Δαβίδ, του Προφήτη Ηλία, ακόμη και του Χριστού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, ωστόσο, η ινδική παράδοση σχετικά με την Μεγάλη Άρκτο, όπου ονομάζεται Σαπταρσί (Saptarshi). Καθένα από τα αστέρια της αντιπροσωπεύει έναν από τους Σαπταρίσις (Saptarishis), δηλαδή τους Επτά Ρίσις (Rishis), ή Επτά Σοφούς. Από δεξιά προς τα αριστερά του κύριου σχήματος του αστερισμού, είναι οι Κράτου (Kratu), Πουλάχα (Pulaha), Πουλάστια (Pulastya), Άτρι (Atri), Άνγκιρας (Angiras), Βάσισθα (Vasishtha), Μπρίγκου (Bhrigu)[16].

Οι Επτά Ρίσις, των επτά αστέρων της Μεγάλης Άρκτου, αναφέρονται ως «μυστηριώδη όντα που συνδέονται με την προέλευση του ανθρώπου και της γνώσης» και ως «εκπρόσωποι ενός ιερού παρελθόντος». Η θέση τους θωρείται μοναδική, και μεσολαβητική μεταξύ ανθρωπότητας και θεότητας. Στη Μυστική Δοξασία, η Ελένα Πετρόβνα Μπλαβάτσκυ (Helena P. Blavatsky), αναφέρει ότι «οι Επτά Ρίσις είναι οι Αντιβασιλείς των επτά αστέρων της Μεγάλης Άρκτου, κι επομένως της ίδιας φύσης με τους Αγγέλους των Πλανητών ή τα επτά μεγάλα πλανητικά Πνεύματα. Είναι εκείνοι που σημαδεύουν τον χρόνο και τη διάρκεια των γεγονότων στον επταδικό μας βιόκυκλο. Είναι τόσο μυστηριώδεις όσο και οι θεωρούμενες ως σύζυγοί τους, οι Πλειάδες»[17].

Η Μεγάλη Άρκτος ως πηγή Αρχαίας Σοφίας

Σύμφωνα με τις Εσωτερικές Διδασκαλίες, όπως μεταφέρονται μέσα από το συγγραφικό έργο της Αλίκη Α. Μπέιλη (Alice Ann Bailey), τα επτά αστέρια της Μεγάλης Άρκτου συνδέονται με επτά μεγάλες Οντότητες, που θεωρούνται θεματοφύλακες και εκφραστές της Θέλησης του Θεού. Μεταφέρουν στο ηλιακό μας σύστημα επτά ενεργειακές ακτίνες -κύματα κοσμικής ενέργειας- και προκαλούν «μετασχηματισμούς» στον πλανήτη, στον άνθρωπο και στα υπόλοιπα βασίλεια της φύσης. Επιφέρουν, έτσι, αυξανόμενη ευθυγράμμιση με την ανώτερη Θεία Θέληση.

Επιπλέον, η Μεγάλη Άρκτος, λειτουργεί σε συνδυασμό με δύο άλλα σημαντικά ουράνια σώματα, τον αστερισμό των Πλειάδων και το άστρο Σείριος. Σχηματίζουν ένα κοσμικό τρίγωνο, που διοχετεύει ενέργειες υψηλής ποιότητας και επηρεάζει τόσο την ηλιακή εξέλιξη και πρόοδο, όσο και τη ζωή στον πλανήτη Γη[18].

marct6Τα άστρα Μεράκ και Ντούμπε της Μεγάλης Άρκτου είναι από κοινού γνωστά ως Δείκτες[19], γιατί η προέκτασή τους δείχνει τον Πολικό Αστέρα και βοηθάει στον εντοπισμό του Βορρά. Οι Δείκτες και ο Πολικός Αστέρας, σχετίζονται μυστηριωδώς με τις τρεις όψεις του ενσαρκωμένου ανθρώπου -σώμα, ψυχή και πνεύμα- ενώ παράλληλα θεωρούνται ενσάρκωση των τριών όψεων της Θείας Θέλησης (η πρώτη όψη καθορίζει τη ζωή, η δεύτερη την εκπλήρωση ορθών ανθρώπινων σχέσεων, η τρίτη τη νίκη κατά του θανάτου).

Όσον αφορά τον Πολικό Αστέρα, θεωρείται «άστρο αναπροσανατολισμού», μέσω του οποίου αναπτύσσεται η δυνατότητα της «επανεκτίμησης κι επανάκτησης εκείνου που απωλέσθηκε». Σηματοδοτεί την κορυφή του ουράνιου πυλώνα, και μάλιστα ονομάζεται και ο ίδιος πυλώνας. Αναφέρεται ως «σημείο εισόδου στους ανώτερους κόσμους ύπαρξης, που φέρνει τον άνθρωπο πίσω στην πηγή της προέλευσής του». Λέγεται, δε, ότι η ενέργεια που εκπέμπεται από τον Πολικό Αστέρα, καθοδηγεί και βοηθάει την ανθρωπότητα στον δρόμο της μέσα από τη ζωή.

Αξίζει να αναφερθεί ότι μέσω του ενός εκ των δύο Δεικτών, η Μεγάλη Άρκτος σχετίζεται με τον αστερισμό του Κριού. Μέσω του Δείκτη, ρέει η ανώτερη θέληση για ενοποίηση και σύνθεση. Είναι μια δύναμη που οδηγεί σε ολοκλήρωση της προσωπικότητας και σύνδεση με την ψυχή, ενοποίηση της ανθρωπότητας, προσέγγιση μεταξύ Πνευματικής Ιεραρχίας και ανθρωπότητας.

Μία επιπλέον σχέση είναι εκείνη που αναπτύσσεται ανάμεσα στον αστερισμό του Λέοντα και τον Πολικό Αστέρα. Ο Λέοντας εκφράζει το φως της ψυχής, και ο Πολικός Αστέρας, ως άστρο αναπροσανατολισμού, στρέφει τη συνείδηση προς την αντίληψη της ψυχής[20].

Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι οι κοσμικές ενέργειες που συνδέονται με τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου επηρεάζουν τον άνθρωπο και τη ζωή του. Ένας από τους εξελικτικούς στόχους της ανθρωπότητας, θα μπορούσε να είναι η συνειδητή επίγνωση της φύσης αυτών των ενεργειών, αρχίζοντας να τις γνωρίζει και να τις χρησιμοποιεί δημιουργικά. Ωστόσο, μέχρι τώρα οι επιρροές αυτές λειτουργούν ασυνείδητα, χωρίς ο άνθρωπος να τις αντιλαμβάνεται.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί και η σύνδεση της Άρκτου με την Αλχημεία, με το συμβολισμό του πρώτου από τα τέσσερα κύρια στάδια του Μεγάλου Αλχημικού Έργου, το νιγκρέντο (nigredo). Υποδηλώνει τον θάνατο και την ανάδειξη της χρήσιμης, καθαρής ύλης. Με λίγα λόγια, συμβολίζει τον θάνατο και την αναγέννηση.

Το σπήλαιο όπου η Άρκτος βυθίζεται σε χειμερία νάρκη αντιπροσωπεύει το ασυνείδητο, σύμβολο της μήτρας και τόπος κυοφορίας της ζωής και των επερχόμενων μεταβολών. Η Άρκτος διασχίζει όλους τους κόσμους, τον Κάτω και τον Επάνω, για να φτάσει στο αιώνιο και στο αμετάβλητο, που «δεν δύει ποτέ», όπως ο αστερισμός της. Το σώμα της, όπως της γυναίκας, είναι φορέας ζωής, θανάτου και αναγέννησης[21].

Επίλογος

Μέσα από αυτήν την διαδρομή συνειδητοποιούμε τη σύνδεση του Ουρανού με τη Γη, στις αρχαίες παραδόσεις του κόσμου. Οι δραστηριότητες του ανθρώπου και του κόσμου αποτυπώνονται στους αστερισμούς. Ο κόσμος μεταμορφώνεται μέσα από τον κύκλο της γήινης ζωής, καθώς ο υπεργήινος κόσμος εκδηλώνει τις δυνάμεις και τις ιδιότητές του επάνω στον πλανήτη.

H επαφή με τους αστερισμούς και την ιστορία τους είναι ένα ατέλειωτο μαγικό ταξίδι εξερεύνησης. Ένα αιώνιο ταξίδι, μέσα από το οποίο ο άνθρωπος αποζητά τη γνώση του εαυτού και του κόσμου, ένα ταξίδι σοφίας, στο οποίο ανακαλύπτει τα μυστήρια και τις κρυφές ομορφιές του Σύμπαντος που μας αγκαλιάζει.

Φτιαγμένος από τη σκόνη των άστρων, ασυνείδητα ο άνθρωπος αποζήτα στα αστέρια την πρωταρχική κοιτίδα της προέλευσής του. Εκεί στα βάθη του μεγάλου άγνωστου βιώνει μια αρμονία, ένα αίσθημα κατάνυξης και δέους, μια τεράστια Οντότητα γεμάτη ζωή, της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα.

 

Σημειώσεις 

[1] Η διεθνής του ονομασίας είναι Πολάρις (Polaris).
[2] Τομπουλίδης 1993, σ. 74.
[3] Ursa Major, Wikipedia, The Free Encyclopedia, διαθέσιμο online.
[4] Άρατος ο Σολεύς, Φαινόμενα, και Διοσημία, στ. 24-45.
[5] Ο Εύμηλος και κάποιοι αναφέρουν την Καλλιστώ ως κόρη του Λυκάων. Ο Ησίοδος λέει ότι ήταν μία από τις νύμφες. Ο Άσιος τη θεωρεί κόρη του Νυκτέα, ενώ ο Φερεκύδης του Κητέα (Απολλόδωρος, Βιβλίο Γ, VIII, 2).
[6] Μια εναλλακτική εκδοχή θέλει τον Αρκά να γίνεται ο αστερισμός Βοώτης.
[7] Παυσανίας, Αρκαδικά 4.1
[8] Wright, 2004:143.
[9] Marler, Joan & Haarmann (2007), Harald, The Goddess and the Bear, Hybrid Imagery and Symbolism at Çatalhöyük, The Journal of Archaeomythology, Vol. 3, No.1.
[10] Blavatsky, The Secret Doctrine, p. 195
[11] Allen, Star Names: Their Lore and Meaning, p. 207–208.
[12] Michael, Siberian Shamanism, 50–51.
[13] Νικολάι Κονσταντίνοβιτς Ρέριχ (Nikolai Konstantinovich Rerikh, 1874-1947), ρώσος ζωγράφος, συγγραφέας, αρχαιολόγος και φιλόσοφος.
[14]  Eliade, Shamanism, p. 467–70 και Michael, Siberian Shamanism, p. 50–51, 161–63, 200, and 227.
[15] Morton (1883), The Νew English Canaan of Thomas Morton, βλέπε και Clark (1963), Indian Legends of the Pacific Northwest.
[16] Desai (1973), Day-to-day with Gandhi: Secretary's Diary.
[17] Μυστική Δοξασία ΙΙ. 332, 579.
[18] Μπέιλη, Εσωτερική Αστρολογία 1984.
[19] Εκτός από Δείκτες, ονομάζονται και Ιχνηλάτες ή Λαγωνικά.
[20] Μπέιλη 1984, Εσωτερική Αστρολογία. Σχετικές πληροφορίες και στα έργα: Οι Άθλοι του Ηρακλή (1975), Η Συνείδηση του Ατόμου (1981), Πραγματεία επί του Κοσμικού Πυρός (2000), υπό Αλίκη Μπέιλη. 
[21] Cirlot 1995, σ. 119.

Βιβλιογραφία

• Allen, R. H. (1963), Star Names: Their Lore and Meaning, New York, Dover Publications Inc.
• Ashe, Geoffrey (2018), Eden in the Altai, The Prehistoric Golden Age and the Mythic Origins of Humanity, Pb. Bear & Company; 2nd Edition, Rochester, Vermont.
• Chartrand, Mark R. (1982). Skyguide, a Field Guide for Amateur Astronomers. Golden Press.
• Cirlot, J. E., Το Λεξικό των Συμβόλων, Εκδόσεις Κονιδάρη, Αθήνα 1995.
• Clark, Ella Elizabeth (1963), Indian Legends of the Pacific Northwest, University of California Press.
• Eliade, Mircea (1964), Shamanism, Boston: Routledge and Kegan Paul.
• Blavatsky, H. P. (1897), The Secret Doctrine, Volume III, Theosophical Publishing House, London.
• Desai, Mahadev Haribhai (1973), Day-to-day with Gandhi: Secretary's Diary, Sarva Seva Sangh Prakashan.
• Michael, Henry N. (1972), Studies in Siberian Shamanism, University of Toronto Press, Toronto.
• Morton, Thomas (1883), The Νew English Canaan of Thomas Morton, Pub. The Prince Society.
• Roerich, Nicholas (1930), Altai-Himalaya. Pb.Jarrolds, London.
• Wright, M. R., Η Κοσμολογία στην Αρχαιότητα, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 2004.
• Άρατος ο Σολεύς, Φαινόμενα και Διοσημία, Εκδόσεις Φύλλα, Αθήνα 1995.
• Θεοδοσίου, Σ., & Δανέζης, Μ., Τα Άστρα και οι Μύθοι τους, Εισαγωγή στην Ουρανογραφία, Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα 1991.
• Κακριδής, Ι. Θ., Ελληνική Μυθολογία, Τόμος 2, Οι Θεοί, Εκδοτική Αθηνών, 1986.
• Μπέιλη, Α. Α., Εσωτερική Αστρολογία, Lucis Press Ltd., Λονδίνο 1974 (πρώτη ελληνική μετάφραση 1984).
• Τομπουλίδης, Χ. Ε., Ουρανογραφία η Ιστορία των Αστερισμών, Εκδόσεις «Νέα Σύνορα» - Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1993.

 

Σύνδεσμος

Ursa Major, Wikipedia, The Free Encyclopedia ανάκτηση 10/03/2022.

 

 Α.Μ.